بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

اگر به قصد ذبح مرغی تسمیه را بگویند ولی گوسفندی راذبح کند کافی است.

رهبری: اگر قصدش سربریدن این ذبیحه مورد نظر باشد، ولی در اسم آن اشتباه کرده باشد، اشکال ندارد و ذبح صحیح است؛ لکن اگر تسمیه را برای یک حیوان بگوید،‌ ولی حیوان دیگری را ذبح نماید، کافی نیست،‌ و ذبحش صحیح نمی باشد.

زنجانی:کفایت می کند.ش9/9741

مکارم:کافی نیست.ش193685

سبحانی:درفرض سوال اگرذبیحه زیردستش باشدولی اشتباها قصدمرغ کند درحالی که گوسفندزیردستش است کافی است .ش8278

سیستانی:اگربه قصدذبح مرغ ،گفته شود کافی است.

 تنها آقای مکارم  نوشته اند  کافی نیست .

در مناهج ها نوشته شده (مسألة 20) الظاهر لزوم الإتيان بالتسمية بعنوان كونها على الذبيحة من جهة الذبح‌ و لا تجزي التسمية الاتفاقية أو المقصود منها عنوان آخر و الظاهر لزوم الإتيان بها عند الذبح مقارنة له عرفا و لا يجزي الإتيان بها عند مقدمات الذبح كربط المذبوح.[1]

 اصفهانی و سبزواری وخمینی و گلپایگانی : و المعتبر في التسمية وقوعها بهذا القصد اعني بعنوان كونها على الذبيحة  و لا تجزى التسمية الاتفاقية الصادرة لغرض آخر.[2]

دلیل خاصی برای این معنی ارائه نشده است  و کسانی که متعرض دلیل شده  اند معمولا گفته اند متفاهم عرفی از ادله همین است

سبزواری : لأنه المتفاهم من الأدلة و لأصالة عدم التذكية إلا بذلك.[3]

سیفی: و ذلك لأنّ المعتبر في صريح الكتاب و السّنّة اعتبار كون ذكر اسم اللّه على الذّبيحة. و هذا غير صادق عرفا على التسمية الاتّفاقيّة الصادرة لغرض آخر بل لا بدّ من قصد تلك الذبيحة حين الذبح حتّى يصدق عرفا أنّه ذبح الحيوان بذكر اسم اللّه و سمى على ذبحه.[4]

آقای فاضل : ثمّ الظاهر اعتبار وقوع التسمية بهذا القصد، فلا يجتزئ بالتسمية الاتّفاقية؛ لظهور الأدلّة في ذلك، خصوصاً كلمة «على» المذكورة في الآية.[5]

طباطبایی : فانه الظاهر من الدليل عرفا اذ العرف يفهم من الادلة كون اللازم الاتيان بها بهذا العنوان فلاحظ.[6]

 و ظاهرا دلیل اصلی دو آیه قران است  که می فرماید : " وَ لاَ تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ " [7] و " فَكُلُوا مِمّٰا ذُكِرَ اسْمُ اللّٰهِ عَلَيْهِ[8]" و فهم عرفی از این آیات این است  که حیوان مذبوح باید  با نام خدا تذکیه شود اما تعیین حیوان خاص با جمیع خصوصیات  لازم نیست .

بلی اگر بسم الله را به نیت کشتن حیوان خاصی بگوید اما از کشتن آن منصرف شده و بخواهد حیوان دیگری را بکشد آن بسم الله کفایت نمی کند و این مثل وقتی است که بسم الله را به نیت کار دیگری بگوید  و شاید نظر آقایا مکارم که گفتهاند کفایت نمیکند نلظر به این موضوع باشد  اما اگر اصولا کسی حیوانی را نشناسد و یا اصلا نبیند و در شب تاریک بخواهد  ذبح کند  و نداند چه حیوانی است  و تنها بسم الله را به نیت ذبح همان حیوان خاص بگوید کافی است  و حتی اگر گمان کند که گوسفند را میکشد و اتفاقا بز را با تسمیه بکشد از باب اشتباه در تطبیق اشکالی ندارد و حلال است .

 محمد عطایی 10/12/99

نتایج

الف ) نام خدا هنگام ذبح باید برای کشتن حیوان باشد و اگر برای کار دیگر باشد کفایت نمی کند

ب ) اگر برای کشتن حیوان خاصی بسم الله بگوید ولی از کشتن آن منصرف شود بخواهد حیوان دیگری را بکشد کفایت نمیکند

ج ) اگر برای کشتن حیوان خاصی بسم الله بگوید و حیوان دیگری را بکشد چنانچه از روی اشتباه در تطبیق باشد کافی است.

[1] . منهاج الصالحين (المحشى للحكيم)؛ ج‌2، ص: 361 و منهاج الصالحين (للخوئي)؛ ج‌2، ص: 338 و منهاج الصالحين (للتبريزي)؛ ج‌2، ص: 431 و منهاج الصالحين (للوحيد)؛ ج‌3، ص: 386 و منهاج الصالحين (للروحاني)؛ ج‌2، ص: 632 و منهاج الصالحين (للفياض)؛ ج‌3، ص: 162

[2] . وسيلة النجاة (مع حواشي الگلپايگاني)؛ ج‌3، ص: 42 و مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج‌23، ص: 73 و هداية العباد (للصافي)؛ ج‌2، ص: 284 و تحرير الوسيلة، ج‌2، ص: 149‌

[3] . مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج‌23، ص: 73

[4] . دليل تحرير الوسيلة - الصيد و الذباحة؛ ص: 163

[5] . تفصيل الشريعة - الوقف،الوصية،الأيمان و النذور،الكفارات،الصيد؛ ص: 380

[6] . مباني منهاج الصالحين؛ ج‌10، ص: 682

[7] . الأنعام‏ ، الجزء 8، الصفحة: 143، الآية: 121

[8] . الأنعام‏ ، الجزء 8، الصفحة: 143‌