بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

گوسفند معینی را نذر می‌کند که مثلا روز عاشورا ذبح کند اما قبل از عاشورا گوسفند مریض می‌شود و خوف تلف او وجود دارد:

الف:آیا می‌توان برای جلوگیری از تلف ، آن را ذبح کرد ؟

ب:آیاگوشت ذبح  بدست آورده را واجب است که در روز عاشورا اطعام دهد ؟

پ:اگرتا عاشورا زمان زیادی باشد به گونه ای که امکان نگهداری گوشت آن وجود نداشته باشد یا مثلا نصف آن را می‌توان نگه داشت ، آیا جواز استفاده شخصی وجود دارد؟

ت:آیا می‌توان قبل از رسیدن موعد در مصرف مورد نظر مصرف کنیم؟

رهبری: ذبح آن جایز است و اگر امکان نگهداری تا روز عاشورا نیست، به نیت عزاداری امام حسین علیه السلام، اطعام شود.ش 563417

مکارم :می تواندآن راذبح کنندوگوشت رابرای عاشورانگهدارنداگرزمان زیادی فاصله است ،گوشت رابفروشدوباپول آن درعاشورا گوشت بخرد ودرهمان راه مصرف کنند.ش193637

زنجانی:گوسفند را به خودش یادیگری بفروشند و باپولش گوسفنددیگری رابرای نذرش بخرد.ش6/9741

سبحانی:بایدتاآخرین لحضه صبرکنداگرمرگ او قطعی باشدذبح کندولی دیگرذبح درروز عاشورا واجب نیست چون منتفی شده است ولی احتیاطاگوشت آن را در روز عاشورا درآن مورد مصرف کنند.ش2/8269

سیستانی:الف:بله می تواند و نذرمنحل می شود.   ب:خیر    پ:اشکال ندارد.   ت:اشکال ندارد.

مساله ای که در منهاج و وسیله  آمده است

اصفهانی : مسألة: 19 لو نذر التصدق بعين شخصية تعينت و لا يجزي مثلها أو قيمتها‌ مع وجودها، و مع التلف فان كان لا بإتلاف منه انحل النذر و لا شي‌ء عليه، و ان كان بإتلاف منه ضمنها بالمثل أو القيمة، فيتصدق بالبدل، بل يكفر أيضا على الأحوط .[1]

آقای سیستانی : مسألة 727: إذا نذر التصدق بعين شخصية تعيّنت و لا يجوز له إتلافها و لا تبديلها بعين اخرىٰ‌ ، و لو تلفت انحلّ النذر و لا شي‌ء عليه، نعم إذا كان ذلك بإتلافه مع الالتفات الىٰ نذره عُدّ حانثاً فتلزمه الكفارة و لا يضمن العين علىٰ الأقوىٰ، هذا إذا كان النذر مطلقاً و مثله ما إذا كان معلقاً و تحقق المعلَّق عليه، و أما قبل تحققه فيجوز له التصرف في العين المنذورة التصدق بالإتلاف و النقل الىٰ الغير ما لم يعلم بتحقق المعلَّق عليه لاحقاً و لم يكن نذره مشتملًا علىٰ الالتزام بإبقاء العين الىٰ أن يتبين له عدم تحققه، و أما في هاتين الصورتين فلا يجوز له التصرف فيها أيضاً.[2]

در هر دو  آمده است که اگر عین متعلق نذر تلف شود نذر منحل می شود و ناذر تکلیفی نسبت به نذر ندارد  و ظاهرا این معنی مسلم است  و ظاهرا اشکال از این ناحیه باشد که در فرض سوال به حکم تلف است یا به حکم اتلاف  توسط ناذر می باشد .

فرض سوال این است که گوسفند مریض است و اگر ذبح نشود می میرد و تا زمان وفاء به نذر باقی نمی ماند  پس علی ای حال اگر گوسفند را ذبح نکنند نذر منحل می شود  و تبدیل آن لازم نیست   اما اگر گوسفند را  ذبح کنند ممکن است تلقی شود که در حکم اتلاف است . و در فرض سوال هر چند کفاره واجب نمی شود  اما  مصرف آن  لازم است  یعنی اگر ممکن باشد باید گوشت گوسفند را  نگهدارند تا در موعد معین مصرف شود  و اگر ممکن نباشد آن را بفروشند و با پول آن در موعد مشخص گوشت خریده صرف نذر کنند و اگر آن هم ممکن نباشد در غیر از زمان خودش صرف عزاداری شود  و این معنی در فرض تعدد مطلوب و نذر متعین است  اما در صورتی که  وحدت مطلوب  بوده و یک نذر انجام شده است با وجود تعذر از  عمل به نذر ؛ نذر منحل می شود و وظیفه ای باقی نمی ماند و بیان اقای سیستانی بیشتر قابل دفاع است . هر چند احتیاط ایجاب میکند که گوشت گوسفند را تا زمان عمل به نذر  نکهدارند و یا  قبل از آن به مصرف نذر برسانند اما تبدیل آن به صورتی که آقایان  مکارم و یا زنجانی نوشته اند قابل دفاع نیست .

محمد عطایی  18/11/99

نتایج

الف ) اگر گوسفندی خاصی نذر شده که در زمان معینی ذبح شود  در شرف مرگ قرار گیرد  می توان آن را ذبح کرد .

ب ) در فرض سوال کفاره واجب نیست .

ج ) اگر ممکن باشد بهتر است گوشت را نگهدارند تا زمان مشخص صرف نذر کنند

د )  اگر نگهداری گوشت ممکن نباشد بهتر است همان وقت مصرف شود

ه ) تبدیل گوسفند و یا گوشت وجهی ندارد .

[1] . وسيلة النجاة (مع حواشي الگلپايگاني)، ج‌3، ص: 15‌ و مهذب الأحكام (للسبزواري)، ج‌22، ص: 304‌

[2] . منهاج الصالحين (للسيستاني)؛ ج‌3، ص: 236