بسم الله الرحمن الرحیم
ظاهرا بحثی نیست که حائض وقتی پاک شد و خونریزی او تمام شد باید غسل کند و اعمال عبادی خود را مطابق ایام عادی زندگی انجام دهد
منتهی گاهی خونریزی زن قبل از ایام عادتش قطع می شود و گاهی مطابق ایام عادت قطع می شود و گاهی مطابق ایام عادت تمام نمی شود.
الف ) اگر خون ریزی طبق ایام عادت او قطع شود که مسلم است پاک شده است و برای اعمال مشروط به طهارت باید غسل کند .
ب ) اکر خونریزی قبل از مقدار عادت زن قطع شود هم همین حکم را دارد
(مسألة 25): إذا انقطع الدم بالمرّة وجب الغسل و الصلاة و إن احتملت العود قبل العشرة، بل و إن ظنّت، بل و إن كانت معتادة بذلك على إشكال . نعم لو علمت العود فالأحوط مراعاة الاحتياط في أيّام النقاء لما مرّ من أنّ في النقاء المتخلّل يجب الاحتياط [1]
ظاهرا اصل مساله مسلم است و اجماعی است و از روایات هم استفاده می شود
482- 54- مَا أَخْبَرَنِي بِهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ هَارُونَ بْنِ مُوسَى التَّلَّعُكْبَرِيِّ عَنْ أَبِي الْعَبَّاسِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ ابْنِ عُقْدَةَ الْحَافِظِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ الْأَوْدِيِّ وَ أَخْبَرَنِي أَحْمَدُ بْنُ عُبْدُونٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ نُعَيْمٍ الصَّحَّافِ ... فَإِنَّهُ مِنَ الْحَيْضَةِ فَلْتُمْسِكْ عَنِ الصَّلَاةِ عَدَدَ أَيَّامِهَا الَّتِي كَانَتْ تَقْعُدُ فِي حَيْضِهَا فَإِنِ انْقَطَعَ الدَّمُ عَنْهَا قَبْلَ ذَلِكَ فَلْتَغْتَسِلْ وَ لْتُصَلِّ [2]
روایت صحیح است [3]
و به صراحت بیان میکند که هر وقت زن پاک شد باید غسل کند ونماز بخواند و ربطی به عادت او ندارد . چون فرض سوال این است که زن عادت دارد و بیان می کند که اگر قبل از ایام عادت پاک شد باید غسل کند و نماز بخواند.
منتهی فرعی را مرحوم سید مطرح کرده است که احتمال خون ریزی مجدد در این فرض است که مرحوم سید می نویسد احتمال و حتی ظن به عود تاثیری درقضیه ندارد و تنها علم به باز گشت است که موثر است و به نظر سید باید احتیاط کند که بیان شد محکوم به طهارت است و نیاز به احتیاط نیست . البته توجه شود که در این موارد اطمینان عرفی نازل منزله علم می باشد.
ج ) اگر خونریزی بعد از ایام عادت قطع شود و مجموع کمتر از ده روز باشد هر وقت باشد باید غسل کند
(مسألة 23): إذا انقطع الدم قبل العشرة فإن علمت بالنقاء و عدم وجود الدم في الباطن اغتسلت و صلّت، و لا حاجة إلى الاستبراء، و إن احتملت بقاءه في الباطن وجب عليها الاستبراء و استعلام الحال بإدخال قطنة و إخراجها بعد الصبر هنيئة، فإن خرجت نقيّة اغتسلت و صلّت، و إن خرجت ملطّخة و لو بصفرة صبرت حتّى تنقى، أو تنقضي عشرة أيّام، إن لم تكن ذات عادة، أو كانت عادتها عشرة، و إن كانت ذات عادة أقلّ من عشرة فكذلك مع علمها بعدم التجاوز عن العشرة، و أمّا إذا احتملت التجاوز فعليها الاستظهار بترك العبادة استحباباً بيوم أو يومين أو إلى العشرة مخيّرة بينها فإن انقطع الدم على العشرة أو أقلّ فالمجموع حيض في الجميع، و إن تجاوز فسيجي‌ء حكمه.[4]
د ) خونریزی قبل از ده روز ظاهرا قطع شده است ولی زن نمی داند که در داخل خون وجود دارد یا خیر
در مرحله اول باید استبراء کند که خون در مجری وجود دارد یا خیر و اگر خون در مجری وجود نداشت که احکام طاهر را دارد و باید غسل کرده واعمال عبادی خود را انجام دهد.
اما اگر استبراء کرد و ملاحظه کرد که هنوز آلوده است و زن می داند که قبل از ده روز کاملا پاک می شود ؛
اگر آلودگی به صورت خون قرمز باشد ظاهرا اجماع وجود دارد که محکوم به حیض است و صحیح است .
اما اگر آلودگی به صورت زرد رنگ باشد طبق نظر مشهور محکوم به حیض است . و باید صبر کند تا کاملا پاک شود.
اما برخی آقایان حاشیه دارند که اگر لکه بینی به رنگ زرد ادامه داشت و در ایام عادت هم نبود محکوم به حیض نیست
آقای فیاض : في الحكم بحيضيّة الدم الخارج مع القطنة مطلقا إشكال بل منع، لأنه إن كان في أيام العادة فهو حيض و إن كان صفرة، و إن كان في غير أيام العادة أو لم تكن المرأة ذات عادة شهريّة فإن كان الدم بلون الحيض فحيض، و إن لم يكن بلونه فاستحاضة لما مرّ من أن قاعدة الامكان كقاعدة شرعيّة غير ثابتة، فالمرجع في الدم الخارج من المرأة الواجد للشروط العامة للحيض إحدى قاعدتين: إما العادة إن كان الدم فيها، أو الصفات إن كان في غير أيامها.[5]
دقت کنید موضوع در جایی است که زن به مقدار ایام عادت خون دیده است و استبراء کرده که غسل کند ودیده است آلوده است اما آلودگی به صورت خون قرمز نیست بلکه به صورت زرد رنگ است و مشهور که گفته اند محکوم به حیض است به قاعده امکان تمسک کرده اند .
2- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِذَا أَرَادَتِ الْحَائِضُ أَنْ تَغْتَسِلَ فَلْتَسْتَدْخِلْ قُطْنَةً فَإِنْ خَرَجَ فِيهَا شَيْ‌ءٌ مِنَ الدَّمِ فَلَا تَغْتَسِلْ وَ إِنْ لَمْ تَرَ شَيْئاً فَلْتَغْتَسِلْ وَ إِنْ رَأَتْ بَعْدَ ذَلِكَ صُفْرَةً فَلْتَتَوَضَّأْ وَ لْتُصَلِّ.[6]
روایت صحیحه است [7]
برخی به این روایت تمسک کرده اند که بین آلوده بودن و نبودن تفصیل داده است که اگر خون باشد غسل نکند و اگر هیچ چیزی ندید غسل کند و اگر بعد از آن چیزی به رنگ زرد دید وضوء بگیرد و نماز بخواند ( استحاضه )
آقای سبزواری : فالدم فيه مذكور من باب المثال- لبقاء حدث الحيض- فيشمل الصفرة أيضا. و أما الصفرة المذكورة في ذيله، فمحمولة على ما بعد تجاوز العشرة، كحمل ما ورد من أنّ الصفرة بعد أيام الحيض ليس من الحيض عليه أيضا.[8]
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مَرَّارٍ وَ غَيْرِهِ عَنْ يُونُسَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سُئِلَ عَنِ امْرَأَةٍ انْقَطَعَ عَنْهَا الدَّمُ فَلَا تَدْرِي أَ طَهُرَتْ أَمْ لَا قَالَ تَقُومُ قَائِماً وَ تُلْزِقُ بَطْنَهَا بِحَائِطٍ وَ تَسْتَدْخِلُ قُطْنَةً بَيْضَاءَ وَ تَرْفَعُ رِجْلَهَا الْيُمْنَى فَإِنْ خَرَجَ عَلَى رَأْسِ الْقُطْنَةِ مِثْلَ رَأْسِ الذُّبَابِ دَمٌ عَبِيطٌ لَمْ تَطْهُرْ وَ إِنْ لَمْ يَخْرُجْ فَقَدْ طَهُرَتْ تَغْتَسِلُ وَ تُصَلِّي.[9]
روایت مرسله است منتهی یونس از اصحاب اجماع است که قبلا بیان شد
از لحاظ دلالت روشن می کند که با استبراء اگر خون سیاه خارج شد پاک نیست واگر خون قرمزخارج نشد پاک است و خون قرمز هم علامت حیض است و خون زرد علامت استحاضه است و عجیب است که آقای سبزواری می گوید خون قرمز موضوعیت ندارد [10] در حالی که طبق قواعد کلی می دانیم که خون قرمز برای شناخت حیض از استحاضه موضوعیت دارد .
اگر خون وجود داشت اما زن می داند که خونریزی تا ده روز استمرار دارد.
(مسألة 24): إذا تجاوز الدم عن مقدار العادة و علمت أنّه يتجاوز عن العشرة تعمل عمل الاستحاضة فيما زاد، و لا حاجة إلى الاستظهار.[11]
اما اینکه نیاز به استظهار ندارد چون استظهار برای روشن شدن موضوع است و در فرض سوال موضوع روشن است اما حکم آن هم معلوم است که حیض بیش از ده روز نیست و لذا تمام این خونریزی حیض نیست پس به مقدار عادت حیض است و بقیه استحاضه است.
اگر خون وجود دارد و زن نمی داند که تا ده روز ادامه دارد یا خیر
سید در عروه : و أمّا إذا احتملت التجاوز فعليها الاستظهار بترك العبادة استحباباً بيوم أو يومين أو إلى العشرة مخيّرة بينها فإن انقطع الدم على العشرة أو أقلّ فالمجموع حيض في الجميع،[12]
در این باب چند سوال مطرح است
1 _ چند روز استظهار کند
2 _ این مقدار واجب است یا مستحب
3 _ در مدت استظهار چه کار بکند.
چند روایت
3- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَمَّنْ أَخْبَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا كَانَتْ أَيَّامُ الْمَرْأَةِ عَشَرَةَ أَيَّامٍ لَمْ تَسْتَظْهِرْ وَ إِذَا كَانَتْ أَقَلَّ اسْتَظْهَرَتْ.[13]
همین روایت در تهذیب نقل شده
493- 65- سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هِلَالٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي الْمَرْأَةِ تَرَى الدَّمَ فَقَالَ إِنْ كَانَ قُرْؤُهَا دُونَ الْعَشَرَةِ انْتَظَرَتِ الْعَشَرَةَ وَ إِنْ كَانَتْ أَيَّامُهَا عَشَرَةً لَمْ تَسْتَظْهِرْ.[14]
روایت مرسله است
از لحاظ دلالت هم بیان می کند که اگر عادت زن ده روز باشد نیاز به استظهار نیست چون استظهار باری این است که متوجه شود خونریزی از ده روز بیشتر می شود یا خیر ودراینجا یقینا از ده روز بیشتر می شود و نیاز به استظهار نیست ، اما اگر عادت اوکمتر از ده روز باشد باید استظهار کند اما در روایت تعداد روزها ی که باید استظهار کند را بیان نمی کند .
2- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ زُرْعَةَ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرْأَةِ تَرَى الدَّمَ قَبْلَ وَقْتِ حَيْضِهَا فَقَالَ إِذَا رَأَتِ الدَّمَ قَبْلَ وَقْتِ حَيْضِهَا فَلْتَدَعِ الصَّلَاةَ فَإِنَّهُ رُبَّمَا تَعَجَّلَ بِهَا الْوَقْتُ فَإِذَا كَانَ أَكْثَرَ مِنْ أَيَّامِهَا الَّتِي كَانَتْ تَحِيضُ فِيهِنَّ فَلْتَتَرَبَّصْ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ بَعْدَ مَا تَمْضِي أَيَّامُهَا فَإِذَا تَرَبَّصَتْ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ وَ لَمْ يَنْقَطِعْ عَنْهَا الدَّمُ فَلْتَصْنَعْ كَمَا تَصْنَعُ الْمُسْتَحَاضَةُ.[15]
روایت به علت زرعه موثقه است و از لحاظ دلالت در زمانی که خونریزی از ایام عادت بیشتر است دارد که سه روز منتظر بماند ( یعنی نماز نخواند ) و اگر بعد از سه روز قطع نشد عمل مستحاضه را انجام دهد .
عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ يُونُسَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ امْرَأَةٍ وَلَدَتْ فَرَأَتِ الدَّمَ أَكْثَرَ مِمَّا كَانَتْ تَرَى قَالَ فَلْتَقْعُدْ أَيَّامَ قُرْئِهَا الَّتِي كَانَتْ تَجْلِسُ ثُمَّ تَسْتَظْهِرُ بِعَشَرَةِ أَيَّامٍ فَإِنْ رَأَتْ دَماً صَبِيباً فَلْتَغْتَسِلْ عِنْدَ وَقْتِ كُلِّ صَلَاةٍ وَ إِنْ رَأَتْ صُفْرَةً فَلْتَوَضَّأْ ثُمَّ لْتُصَلِّ.[16]
روایت موثق یا حسن شمرده شده [17] از لحاظ دلالت هر چند در مورد نفاس است اما تا ده روز را ایام استظهار می داند و بعد حکم استحاضه را جاری می داند .
3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ جَرِيرٍ قَالَ : فَقَالَتْ لَهُ أَصْلَحَكَ اللَّهُ مَا تَقُولُ فِي الْمَرْأَةِ تَحِيضُ فَتَجُوزُ أَيَّامُ حَيْضِهَا قَالَ إِنْ كَانَ حَيْضُهَا دُونَ عَشَرَةِ أَيَّامٍ اسْتَظْهَرَتْ بِيَوْمٍ وَاحِدٍ ثُمَّ هِيَ مُسْتَحَاضَةٌ[18]
روایت موثق است [19] و از لحاظ دلالت هم به یک روز استظهار اشاره می کند
488- 60- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ الْجُعْفِيِّ [20]عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: الْمُسْتَحَاضَةُ تَقْعُدُ أَيَّامَ قُرْئِهَا ثُمَّ تَحْتَاطُ بِيَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ فَإِنْ هِيَ رَأَتْ طُهْراً اغْتَسَلَتْ وَ إِنْ هِيَ لَمْ تَرَ طُهْراً اغْتَسَلَتْ وَ احْتَشَتْ فَلَا تَزَالُ تُصَلِّي بِذَلِكَ الْغُسْلِ حَتَّى يَظْهَرَ الدَّمُ عَلَى الْكُرْسُفِ فَإِذَا ظَهَرَ أَعَادَتِ الْغُسْلَ وَ أَعَادَتِ الْكُرْسُفَ.[21]
روایت ظاهرا به علت اسماعیل الجعفی ضعیف است [22] ولی مورد قبول برخی دیگر است
از لحاظ دلالت یک و یا دو روز را امر به احتیاط می کند که از این جهت بر خلاف روایات سابق است چون مفاد روایات سابق امر به تحیض بود نه احتیاط اما در این روایت امر به احتیاط دارد
490- 62- وَ عَنْهُ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى[23] عَنْ سَعِيدِ بْنِ يَسَارٍ[24] قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْمَرْأَةِ تَحِيضُ ثُمَّ تَطْهُرُ وَ رُبَّمَا رَأَتْ بَعْدَ ذَلِكَ الشَّيْ‌ءَ مِنَ الدَّمِ الرَّقِيقِ بَعْدَ اغْتِسَالِهَا مِنْ طُهْرِهَا فَقَالَ تَسْتَظْهِرُ بَعْدَ أَيَّامِهَا بِيَوْمَيْنِ أَوْ ثَلَاثَةٍ ثُمَّ تُصَلِّي.[25]
روایت به علت عثمان بن عیسی موثق است [26]
از لحاظ دلالت هم دستور به استظهار دو یا سه روز می دهد .
489- 61 مِثْلِ مَا رَوَاهُ- سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَنِ ابْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْحَائِضِ كَمْ تَسْتَظْهِرُ فَقَالَ تَسْتَظْهِرُ بِيَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ أَوْ ثَلَاثَةٍ.[27]
روایت صحیحه است [28]
با توجه به این روایات اولین چیزی که به نظر می رسد در مورد ایام استظهار ، تخییر است یعنی زن اگر بخواهد یک روز واگر خواست دو روز و اگر خواست سه روز را در ادامه حیض قرار می دهد .[29] مخصوصا دو روایت اخیر که صراحت در تخییر دارد .
همدانی : فتلخّص لك أنّه يفهم من مجموع الأخبار بعد تأويل بعضها ببعض أنّه يجب عليها الاستظهار و لكنّها مخيّرة بين اليوم و اليومين و الثلاثة إلىٰ أن يتمّ لها عشرة أيّام من يوم رأت الدم.[30]
منتهی به اصل این قول اشکال شده است که اصل نماز واجب است و چگونه اختیار آن با زن باشد که اگرخواست نماز بخواند واگر نخواست نخواند و چواب داده شده که زن در فرض سوال مخییر در تعیین موضوع است یعنی اگر خواست حیض قرار دهد و اگر نخواست حیض قرار ندهد و البته نماز خواندن و یا ترک آن تابع حیض قرار دادن است [31]
برخی با قبول اینکه ظاهرا اخبار تخییر است منتهی چون در تخییر بین اقل واکثر تردید داشته اند یک روز را به عنوان قدر متیقن تعیین کرده اند [32]
به نظر می رسد که اصل در استظهار ده روز است و زن در فرضی که نمی داند باید تا ده روز صبر کند منتهی اگر عادت او هفت روز است سه روز باید صبر کند و اگر هشت روز است باید دو روز صبر کند واگر عادت او نه روز است باید یک روز صبر کند یعنی تخییر بین روایات مطلق نیست بلکه به حساب حال زنان است و از عبارت شیخ طوسی [33] و علامه [34] هم همین معنی استفاده می شود .
اما این مقدار واجب است یا مستحب از عبارت عروه که دارد " الاستظهار بترك العبادة استحباباً بيوم أو يومين أو إلى العشرة مخيّرة بينها " استحباب استفاده می شود و ظاهرا نظر برخی مثل صاحب مدارک و متاخرین بوده است اما بسیاری از آقایان حاشیه دارند که استظهار واجب است لا اقل در روز اول [35]
ادله ای که برای استحباب گفته شده
اول : اختلاف اخبار در این زمینه موجب حمل بر کراهت می شود کما اینکه در منزوحات بئر گفته شده است.
دوم : وجه جمع بین زمان حیض ( ایام عادت ) و زمان بعد از حیض این است که زمان بعدی مثل زمان حیض نباشد.
سوم : برخی هم گفته اند تخییر زن نمی تواند واجب باشد بلکه موید استحباب است [36]
چهارم : این اخبار شامل امر در مقام توهم حظر است که حمل بر استحباب می شود .
و جواب داده شده که اختلاف زیاد وجود دارد و همیشه موجب قول به استحباب نمی شود . و ادله استظهار حکومت بر ادله حیض دارد وزمان حیض را گسترش می دهد . و تخییر هم بیان شد که موضوع را تعیین می کند و ورود اخبار در توهم حظر هم دلیل ندارد و خلا ف فهم عرفی است . [37]
واصل در اوامر هم وجوب است و در این مورد چیزی که مانع حمل بر وجوب باشد وجود ندارد. پس باید گفت استظهار واجب است نه مستحب .
اما در اینکه در ایام استظهار باید چه کار کند ظاهر از روایات و تصریح آقایان به این است که در این ایام باید احکام حیض را مراعات کند . وظاهرا کسی حاشیه خاصی ندارد هر چند در روایت اسماعیل الجعفی امر به احتیا ط شده که ظاهرا هیچ کس طبق آن فتوی ندارد وحتی احتیاط هم نکرده است .
محمد عطایی 23/2/98
نتایج
الف ) اگر خون ریزی طبق ایام عادت زن قطع شود، برای اعمال مشروط به طهارت باید غسل کند .
ب ) اکر خونریزی قبل از مقدار عادت زن قطع شود ، همین حکم را دارد
ج ) اگر خونریزی بعد از ایام عادت قطع شود و مجموع کمتر از ده روز باشد هر وقت باشد باید غسل کند
د ) خونریزی قبل از ده روز ظاهرا قطع شده است ولی زن نمی داند که در داخل خون وجود دارد یا خیر
اول : استبراء کند و اگر پاک بود غسل کند
دوم : اگر آلوده به خون قرمز بود و و زن می داند که قبل از ده روز کاملا پاک می شود حیض است .
سوم : اگر آلوده به خون زرد بود و زن می داند که قبل از ده روز کاملا پاک می شود طبق نظر مشهور حیض است ولی می توان گفت استحاضه است .
چهارم : اگرالوده بود و زن می داند که از ده روز بیشتر می شود ما زاد بر ایام عادت استحاضه است
پنجم : آگر آلوده بود و زن نمی دانست از ده روز می گذرد یا خیر باید تا ده روز صبر کند و احکام حیض را رعایت کند .
[1] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج1، ص: 559
[2] . الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج3، ص: 95 و تهذيب الأحكام؛ ج1، ص: 169
[3] . منتهى المطلب في تحقيق المذهب؛ ج2، ص: 277 و مدارك الأحكام في شرح عبادات شرائع الإسلام؛ ج1، ص: 361 و مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول؛ ج13، ص: 236
[4] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج1، ص: 558
[5] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج1، ص: 557 و العروة الوثقى مع تعليقات المنتظري؛ ج1، ص: 244 و تعاليق مبسوطة على العروة الوثقى (للفياض)؛ ج2، ص: 98
[6] . الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج3، ص: 80 و تهذيب الأحكام؛ ج1، ص: 161
[7] . مختلف الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج1، ص: 361 و منتهى المطلب في تحقيق المذهب؛ ج2، ص: 370 و ذخيرة المعاد في شرح الإرشاد؛ ج1، ص: 69 . مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول؛ ج13، ص: 212 و الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة؛ ج3، ص: 191
[8] . مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج3، ص: 182
[9] . الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج3، ص: 80
[10] . مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج3، ص: 182
[11] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج1، ص: 558
[12] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج1، ص: 558
[13] . الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج3، ص: 77
[14] . تهذيب الأحكام؛ ج1، ص: 172
[15] . الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج3، ص: 77
[16] . تهذيب الأحكام؛ ج1، ص: 176
[17] . ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار، ج2، ص: 78
[18] . الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج3، ص: 91 و تهذيب الأحكام، ج1، ص: 152
[19] . مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، ج13، ص: 230
[20] . الكوفي ثقة ممدوح، و ما ورد فيه من الذم فقد بينا ضعفه في كتابنا الكبير، و كان من أصحاب الباقر عليه السلام و حديثه أعتمد عليه
[21] . تهذيب الأحكام؛ ج1، ص: 171
[22] . ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار؛ ج2، ص: 67
[23] . و كان شيخ الواقفة و وجهها، و أحد الوكلاء المستبدين بمال موسى بن جعفر عليه السلام،
[24] . ثقة
[25] . تهذيب الأحكام؛ ج1، ص: 172
[26] . ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار، ج2، ص: 68
[27] . تهذيب الأحكام، ج1، ص: 172
[28] . ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار، ج2، ص: 68
[29] . مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج3، ص: 186 و الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة؛ ج3، ص: 223 و موسوعة الإمام الخوئي؛ ج7، ص: 256
[30] . مصباح الفقيه؛ ج4، ص: 103
[31] . موسوعة الإمام الخوئي، ج7، ص: 257
[32] . مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج3، ص: 186
[33] . الاستبصار فيما اختلف من الأخبار؛ ج1، ص: 149
[34] . تذكرة الفقهاء (ط - الحديثة)؛ ج1، ص: 334
[35] . العروة الوثقى (المحشى)، ج1، ص: 558
[36] . مهذب الأحكام (للسبزواري)، ج3، ص: 187
[37] . مهذب الأحكام (للسبزواري)، ج3، ص: 187
اینجانب محمد عطایی مسئول پاسخگویی مسائل شرعی بوده و به همین مناسبت برخی مسائل شرعی را بررسی نموده و نتیجه آن را در اینجا منعکس میکنم