بسم الله الرحمن الرحیم
اگر زنی در یک ماه دو بار خون ببیند با فصل اقل طهر
مرحوم سید در طی دومساله این فرع را مطرح کرده اند
(مسألة 21): إذا كانت عادتها في كلّ شهر مرّة، فرأت في شهر مرّتين مع فصل أقلّ الطهر و كانا بصفة الحيض فكلاهما حيض، سواء كانت ذات عادة وقتاً أو عدداً أو لا، و سواء كانا موافقين للعدد و الوقت أو يكون أحدهما مخالفاً.
(مسألة 22): إذا كانت عادتها في كلّ شهر مرّة فرأت في شهر مرّتين مع فصل أقلّ الطهر فإن كانت إحداهما في العادة و الأُخرى في غير وقت العادة و لم تكن الثانية بصفة الحيض تجعل ما في الوقت و إن لم يكن بصفة الحيض حيضاً، و تحتاط في الأُخرى و إن كانتا معاً في غير الوقت فمع كونهما واجدتين كلتاهما حيض، و مع كون إحداهما واجدة تجعلها حيضاً، و تحتاط في الأُخرى و مع كونهما فاقدتين تجعل إحداهما حيضاً و الأحوط كونها الأُولى و تحتاط في الاخرى . [1]
دراین مورد چند فرض ممکن است .
کسانی که قاعده امکان را قبول داشته باشند در اینجا با توجه به اینکه بین دو خون فاصله ده روز وجود داشته و فرضا هر دو از سه روز بیشتر بوده است باید بگویند مطلقا هر دو خون حکم حیض را دارد ونیاز به تفسیر مذکور نیست .
الرابع: إذا كانت عادتها في كل شهر مرة، فرأت في شهر مرتين مع فصل أقل الطهر، فكلتاهما حيض، سواء كانت ذات عادة وقتاً و عدداً أو لا، و سواء كانت احداهما في العادة و الاخرى في غير وقت العادة، أو كانتا معاً في غير الوقت و من غير فرق بين ما كان ما في غير الوقت بصفة الحيض أو لم يكن لما عرفت من الحكم بحيضية الدم إذا استمر ثلاثة أيام،[2]
اما با توجه به تردید جدی در قاعده امکان و اینکه تنها دلیل اصل سلامت زن است و زن سالم به صورت عادی در یک ماه دو بار خونریزی ندارد نمی توان از قاعده امکان حکم به حیض بودن هر دو خون نمود.
لذا اکثر آقایان فی الجمله تفصیل مرحوم سید را داده اند
اول : هر دو خون در زمان عادت زن باشد و سید نوشته است هر دوحیض است ولی چنین فرضی ممکن نیست که زن در دو وقت در یک ماه خون ببیند و هر دو مطابق عادت وقتیه او باشد کما اینکه اکثر محشین توجه داشته اند .
دوم : هر دو خون مطابق عادت عددیه زن باشد یعنی هر دو خون به مدت شش روز ادامه داشته باشد . که میتوان گفت هر دو حیض است.
سوم : یک خون در زمان عادت زن باشد و دیگری نه در زمان عادت باشد و نه صفات حیض را داشته باشد. که بنا بر قواعد باید گفت آنچه در عادت است حیض است و دیگری استحاضه است . اما مرحوم سید از باب احتمال جریان قاعده امکان نوشته اند که باید در دومی احتیاط کند.
محقق خویی : و الوجه في هذا الاحتياط هو ما ذهب إليه المشهور من قاعدة الإمكان و الحكم بأن ما يحتمل أن يكون حيضاً واقعيّاً فهو حيض، و لكنك عرفت عدم تماميّته و أنّ الثّابت من القاعدة هو الإمكان القياسي، و بما أنّ الدم الفاقد للصفات في غير أيّام العادة لا يمكن أن يكون حيضاً بالقياس إلى أدلّة الشروط فلا مناص من الحكم بعدم كونه حيضاً، مضافاً إلى الأخبار الصريحة في أنّ الصفرة في غير أيّام العادة ليست بحيض.[3]
چهارم : یک خونریزی در زمان عادت باشد و خونریزی دوم هم دارای صفات حیض باشد که هر دو محکوم به حیض هستند
محقق خویی : فما في العادة حيض سواء أ كان واجداً للصفات أم فاقداً لها،...و أمّا ما وقع في غير أيّام العادة فهو قد يكون واجداً للصفات فلا بدّ من الحكم بحيضيّته، لأدلّة الصفات و إمكان كونه حيضاً بقاعدة الإمكان القياسي من غير ما يمنعه، [4]
پنجم : هیچ یک در زمان عادت نباشند اما هر دو واجد صفات باشند که هر دو محکوم به حیض بودن هستند .
ششم : هیچ یک در زمان عادت نباشد و تنها یکی دارای صفات باشد که علی المبنی باید گفت آنچه دارای صفات است حیض و دیگری استحاضه است اما اکثر آقایان در اینجا حکم به احتیاط در خونریزی دیگر داده اند.
محقق خویی : و أمّا الفاقد فلا وجه للحكم بحيضيّته، لأنّ الصفرة في غير أيّام العادة ليست بحيض و لا يمكن أن تكون حيضاً بالإمكان القياسي، اللّٰهمّ إلّا أن نلتزم بقاعدة الإمكان بمعناها المعروف، فإن الفاقد أيضاً حيض حينئذ لاحتمال كونها حيضاً واقعاً.[5]
هفتم : هیچیک از دو خون نه در زمان عادت باشند و نه دارای صفات باشند
مرحوم سید نوشته اند در این حالت اولی را حیض قرار داده و در دومی احتیاط کند
محقق خویی دارند که در فرض سوال هیچ یک حکم حیض را ندارند مگر اینکه علم اجمالی داشته باشد که یکی از آنها حیض است که باید احتیاط کند .[6]
محمد عطایی 17/2/98
نتایج
الف ) اگر زن در یک ماه با فاصله ده روز دو بار خونریزی داشت طبق قاعده امکان باید گفت هر دو حیض است
ب) اما بدون قاعده امکان ؛ خونی که دارای صفات باشد و یا مطابق عادت زن باشد حیض است ودیگری استحاضه است اما اکثرا نوشته اند زن باید احتیاط کند.
[1] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج1، ص: 556
[2] . فقه الصادق عليه السلام (للروحاني)؛ ج2، ص: 82
[3] . موسوعة الإمام الخوئي، ج7، ص: 228
[4] . موسوعة الإمام الخوئي؛ ج7، ص: 228
[5] . موسوعة الإمام الخوئي؛ ج7، ص: 229
[6] . موسوعة الإمام الخوئي؛ ج7، ص: 229
اینجانب محمد عطایی مسئول پاسخگویی مسائل شرعی بوده و به همین مناسبت برخی مسائل شرعی را بررسی نموده و نتیجه آن را در اینجا منعکس میکنم