بررسی مسائل شرعی

سوال شده است اگر اجناس را کلی بخرد ارزانتر می خرد و البته بیشتر نزد او می ماند  تا بفروشد  وطبعا  سر سال خمسی مقدرای از آن باقی می ماند و باید تخمیس نماید.

اگر اجناس را جزیی بخرد گرانتر می خرد  وگرانتر می فروشد  و سود برده  ولازم نیست سر سال خمسی خمس بدهد.

ظاهرا  سوال  درست تبیین نشده است . چون فردی که کالایی را می خرد یا کلا پول آن  را داشته و داده است  و یا  به صورت نسیه خریده است و در هر صورت خمس او بین خرید کالا و عدم خرید کالا تفاوتی نمی کند . چون  اگر کالا را نسیه خریده باشد سر سال خمسی  لازم نیست خمس آن را بدهد و اگر کالا را نقد بخرد  باید خمس آن را بدهد وفرقی نمی کند  کلا را خریده باشد یا نخریده باشد چون اگر خریده باشد باید خمس کالا را بدهد  و اگر نخریده باشد باید خمس پولی که دارد را بدهد .

بلی در هر دو حالت بین خریدن کالا و نخریدن کالا ممکن است تفاوتی در مقدار خمس تحقق پیدا کند .

اگر کالا را نخریده باشد  که مساله روشن است .

اما اگر کالا را خریده باشد وظیفه شرعی او در سر سال خمسی محاسبه اموال خود است که باید کالا را به قیمت روز قیمت کند ؛ و آنچه سرمایع غیر مخمس او مربوط به امسال است تخمیس کند  . بنا بر این اگر کالایی را بخرد و تا سال خمسی قیمت آن بالا رود  در سر سال خمسی موظف است به قیمت روز  محاسبه و خمس بدهد و طبعا با افزایش قیمت  باید خمس فعلی را بپردازد و اگر قیمت کالا زیاد بالا رفته باشد ممکن است خمس پرداختی زیاد شود  و در این حال فرقی بین خرید نقد و نسیه نیست .

چون و لو نسیه خریده باشد و قیمت کالا بالا رود  سر سال خمسی  بای کلا را قیمت کند و پولی که بابت آن بدهکار است کم کند و خمس ما بقی را بپردازد و در فرض سوال مثلا کالا را 100 میلیون تومان نسیه خریده است وسر سال خمسی کالای خریداری شده  صد و ده میلیون تومان قیمت دارد باید خمس  ده میلیون  تومان طبق احکام مال التجاره را بدهد.

محمد عطایی 14/9/97

نتایج

الف ) اگر کسی که مال التجاره را نسیه بخرد خمس به او تعلق نمی گیرد  .

ب ) در این فرض اگر کالا افزایش قیمت پیدا کند و عمدا نفروشد باید خمس  مبلغ افزوده شده را بدهد

ج ) اگر کسی مال التجاره را نقد بخرد علی ای حال باید خمس پول و یا کالای خریداری شده  را بدهد