بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

بنا بر وجوب یا حتی استحباب ارسال قربانی باید قربانی به کجا فرستاده شود.

در ایه شریفه به مکان ذبح اشاره نشده است و تنها فرموده اند حتی یبلغ الهدی محله که اشاره دارد که قربانی محل خاصی دارد. اما اینکه محل آن کجا است . آیه ساکت است و ظاهرا مفروغ عنه بوده است و مخاطبین می دانسته اند لذا سوال نکرده اند که محل ان کجا است و از مناسبت حکم و موضوع که کسی در حج محصور شود معلوم می شود که مراد منی است که محل قربانی در حج است .

ابن براج و شیخ مفید می نویسند :يجتنب ما يجتنبه المحرم حتى يبلغ الهدى محله، و محله منى يوم النحر ان كان حاجا، أو كان معتمرا فمحله مكة بفناء الكعبة، و إذا بلغ هديه محله قصر من شعر رأسه و حل له كل شي‌ء اجتنبه الا النساء.[1]

مرحوم سبزواری می نویسند : من أحرم لحج، أو عمرة مطلقا ثمَّ أحصر وجب عليه الهدي ، و لا يحلّ حتّى يذبح هديه في منى إن كان الإحرام‌ للحج، و في مكة إن كان للعمرة ، و زمانه بالنسبة إلى الحج يوم النحر‌ و أيام التشريق ، و بالنسبة إلى العمرة ليس له زمان معين . نعم لا بد و أن يكون في مكة  فإذا أحرز أنه ذبح أو نحر يقصّر و يحلّ من كل شي‌ء إلّا النساء ^[2]

دلیل عمده مورد استناد اقایان روایتی است که در تهذیب نقل شده است.

الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ زُرْعَةَ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ أُحْصِرَ فِي الْحَجِّ قَالَ فَلْيَبْعَثْ بِهَدْيِهِ إِذَا كَانَ مَعَ أَصْحَابِهِ وَ مَحِلُّهُ أَنْ يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ وَ مَحِلُّهُ مِنًى يَوْمَ النَّحْرِ إِذَا كَانَ فِي الْحَجِّ وَ إِذَا كَانَ فِي عُمْرَةٍ نَحَرَ بِمَكَّةَ وَ إِنَّمَا عَلَيْهِ أَنْ يَعِدَهُمْ لِذَلِكَ يَوْماً فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ الْيَوْمُ فَقَدْ وَفَى وَ إِنِ اخْتَلَفُوا فِي الْمِيعَادِ لَمْ يَضُرَّهُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ‌[3]

روایت موثقه [4]است و محقق خویی به عنوان معتبره [5]روایت را می آورد و مشکل از اضمار روایت است. ولى مضمرات سماعه اشكالى ندارد چون در ابتداى كتابش «سمعت عن جعفر بن محمّد» دارد كه همۀ ضماير به آنجا برمى‌گردد .  و این روایت گرچه از سماعه نیست . اما مرحوم صدوق این روایت را در المقنع از سماعه نقل نموده است مضافا بر اینکه زرعه شاگرد سماعه بوده است .

از لحاظ دلالت هم دلالت روایت روشن است که محل قربانی در حج منی و حتی زمان آن هم روز عید است و در عمره محل آن مکه است و زمان خاصی برای آن تعیین نشده است.

 در روایت معاویه بن عمار هم آمده : إِنْ كَانَ فِي الْحَجِّ فَمَحِلُّ الْهَدْيِ يَوْمُ النَّحْرِ فَإِذَا كَانَ يَوْمُ النَّحْرِ فَلْيَقُصَّ مِنْ رَأْسِهِ ... وَ إِنْ كَانَ فِي عُمْرَةٍ فَلْيَنْظُرْ مِقْدَارَ دُخُولِ أَصْحَابِهِ مَكَّةَ وَ السَّاعَةَ الَّتِي يَعِدُهُمْ فِيهَا.

که همان مفاد را دارد و مناسبت حکم و موضوع هم لا اقل در حج همین معنی را اقتضاء دارد.

محمد عطایی 27/4/97

نتایج

الف ) محل قربانی کردن در حج منی و و در عمره مکه  است

ب )  زمان  ان در حج در روز عید است  و در عمره زمانی است که احتمالا کسانی که قربانی را برده اند به مکه برسند .