بسم الله الرحمن الرحیم
چند سوال در مورد اعتکاف افراد نا بالغ
1 _ اگر کودک ممیز بدون اجازه پدر اعتکاف کند آیا اعتکاف او صحیح است.
2 _ اگر کودک با اجازه پدر اعتکاف کند ایا پدر حق دارد از ادامه اعتکاف او جلو گیری کند .
3 _ آیا پدر می تواند در روز سوم اعتکاف از ادامه اعتکاف فرزند ممانعت کند
4 _ آگر پدر ممانعت کرد ایا به محض ممانعت اعتکاف باطل می شود و یا اگر کودک امتناع کرد اعتکاف او صحیح است
5 _ اگر پدر در روز سوم ممانعت کند و کودک اعتکاف را رها کند آیا قضاء دارد یا خیر.
ظاهرا اصل صحت اعتکاف برای صبی و کودک مسلم است.
علامه حلی : و يصحّ اعتكاف الصبي المميّز، كما يصحّ صومه.[1]
مرحوم سید : (مسألة 27): الأقوى صحّة اعتكاف الصبيّ المميّز فلا يشترط فيه البلوغ.[2] و کسی حاشیه ندارد
آقای سبزواری : (110) لشمول العمومات، و الإطلاقات للصبيّ أيضا، و حديث الرفع «1» إنّما يرفع الإلزام الموافق للتسهيل و الامتنان دون أصل التشريع الذي فيه مصلحة التمرين و غيرها من سائر المصالح غير الملزمة، فهو مثل البالغين بالنسبة إلى الملاك و الخطاب و إنّما رفع الإلزام فقط امتنانا.[3]
اما لزوم استیذان از پدر برای اعتکاف ظاهرا دلیلی نداریم
بلی برای حج و نذر و قسم صحبت از اذن پدر وجود دارد
علامه حلی :1853. الثاني: يشترط إذن الوليّ في إحرام الصبيّ و حجّه و إن كان مميّزا.[4]
و در منتهی آمده الأوّل: يشترط إذن الوليّ فيهما معا؛ لأنّ الحجّ يتضمّن غرامة مال، و تصرّف الصبيّ غير ماض،[5] که نشان می دهد اشکال در حج و عمره از باب تصرفا ت مالی است و الا فی نفسه اذن ولی لازم نیست .
شهید ثانی : و ألحق به العلامة في بعض كتبه و الشهيد في الدروس الولد، فأوقف نذره على إذن الأب كاليمين.[6]
و در غیر از نذر و فسم در جایی دیگر اذن ولی شرط عمل عبادی شمرده نشده است. ظاهرا نماز صبی و روزه صبی و رفتن و ماندن در مسجد به حکم اولی مشروط به اذن ولی نیست و کودک می تواند بدون اذن ولی این امور را انجام دهد.
اما اگر پدر از اعتکاف نهی کند ایا این نهی موجب بطلان وعدم صحت اعتکاف می شود .
اگر گفته شود گوش دادن به نهی پدر مطلقا واجب است و در ما نحن فیه پدر از اصل اعتکاف نهی کند میتوان ملتزم شد که با نهی پدر اعتکاف باطل می شود چون نهی به اصل اعتکاف خورده و عمل منهی طبق نظر مشهور نمی تواند مقرب باشد . باطل است .
اما ظاهرا هر دو امر مخدوش است .
یعنی امر و نهی پدر مطلقا لازم الرعایه نیست و اگر هم لازم الرعایه باشد عدم رعایت آن موجب بطلان عمل عبادی نمی شود.
بلی اگر عدم رعایت امر پدر موجب اذیت و آزار او شود این امر جائز نیست و چون اذیت وآذار حرام است اعتکاف حزام می شود و بنا بر اجتماع امر و نهی اعتکاف باطل می شود اما بنا بر تردید در آن و جریان قاعده ترتب ، اعتکاف صحیح است ، هر چند از باب اذیت پدر کار حرامی هم انجام داده است .
بنا بر این مقدمات در جواب سوالات بالا به ترتیب گفت
1 _ اعتکاف فرزند بدون اجازه پدر صحیح است .
2 _ پدر حق دارد نظر خود را درمورد اعتکاف فرزند بیان کند ولی بر فرزند واجب نیست رعایت کند.
3 _ اگر عدم رعایت امر پدر موجب اذیت او شود فرزند باید اعتکاف را ترک کند اما اگر ترک نکرد اعتکاف او صحیح است.
4 _ بیان شد که به محض نهی پدر اعتکاف باطل نمی شود .
5 _ اگر به هر علتی اعتکاف را ترک کرد قضاء ندارد .
محمد عطایی 3//2/97
1 _ اعتکاف فرزند بدون اجازه پدر صحیح است .
2 _ پدر حق دارد نظر خود را درمورد اعتکاف فرزند بیان کند ولی بر فرزند واجب نیست رعایت کند.
3 _ اگر عدم رعایت امر پدر موجب اذیت او شود فرزند باید اعتکاف را ترک کند اما اگر ترک نکرد اعتکاف او صحیح است.
4 _ بیان شد که به محض نهی پدر اعتکاف باطل نمی شود .
5 _ اگر به هر علتی اعتکاف را ترک کرد قضاء ندارد .
[1] . تذكرة الفقهاء (ط - الحديثة)؛ ج6، ص: 241
[2] . العروة الوثقى (المحشى)؛ ج3، ص: 685
[3] . مهذب الأحكام (للسبزواري)؛ ج10، ص: 388
[4] . تحرير الأحكام الشرعية على مذهب الإمامية (ط - الحديثة)؛ ج1، ص: 541
[5] . منتهى المطلب في تحقيق المذهب؛ ج10، ص: 55
[6] . مسالك الأفهام إلى تنقيح شرائع الإسلام؛ ج11، ص: 310
اینجانب محمد عطایی مسئول پاسخگویی مسائل شرعی بوده و به همین مناسبت برخی مسائل شرعی را بررسی نموده و نتیجه آن را در اینجا منعکس میکنم