بسم الله الرحمن الرحیم
دیشب ( یازدهم بهمن 1396 ) ماه از ساعت سه و هیجده دقیقه شروع به گرفتن کرده که در ایران قابل مشاهده نبوده است و تا ساعت 5 تمام ماه گرفته در حالی که در قم هنوز ماه طلوع نکرده بود و بعد شروع به باز شدن کرد و در ساعت شش و چهل و دو دقیقه تمام شده است. ماه در ان شب بعداز ساعت شش شب طلوع کرده است و مردم قم در حالی ماه را دیدند که ماه در حال باز شدن بوده و قسمت اعظم آن باز شده بود .
الف ) ایا نماز آیات برای این نوع ماه گرفتگی واجب است یا خیر ؟
ب ) اگر کسی قبل از طلوع ماه در شهر خودش با علم به کسوف نماز ایات را بخواند و بعدا ماه را ببیند که منکسفا طلوع کرده است آیا نماز خوانده شده کافی است یا مجددا باید بخواند؟
أمّا وقتها ففي الكسوفين هو من حين الأخذ إلى تمام الانجلاء على الأقوى، فتجب المبادرة إليها، بمعنى عدم التأخير إلى تمام الانجلاء، و تكون أداء في الوقت المذكور، و الأحوط عدم التأخير عن الشروع في الانجلاء، و عدم نيّة الأداء و القضاء على فرض التأخير،[1]
محقق خویی : أنّه هل هو الشروع في الانجلاء أو أنّه يمتد إلى تمام الانجلاء.فالمنسوب إلى جلّ السلف و معظمهم هو الأوّل، و لكن أكثر المتأخّرين ذهبوا إلى الثاني، بل لعلّه المشهور بينهم،
و بعد از بیان روایات مورد استناد و عدم قبول دلالت آنها می نویسد : بل لنا إثبات كلا الأثرين من جواز التأخير و إثبات التوسعة استناداً إلى إطلاقات النصوص، حيث إنّ الموضوع فيها هو عنوان الكسوف و الخسوف.و من الضروري صدقهما من لدن حدوث الآية إلى تمام الانجلاء، من غير فرق بين ما قبل الشروع و ما بعده، فما دامت الآية باقية و لم تكن زائلة يصدق الكسوف أو الخسوف صدقاً حقيقياً من غير أيّة عناية، لوحدة المناط في جميع الآنات.فتجب الصلاة بمقتضى الإطلاقات.[2]
و ظاهرا حق با ایشان باشد که ادله دلالت ندارد که وقت تا حین انجلاء است بلکه ممتد است تا پایان ماه گرفتگی .
بنا بر این در سوال اول وقتی که ماه طلوع کرد و در حال باز شدن است و هنوز کسوف ادامه دارد بر شخصی که متوجه می شود واجب است نماز آیات را بخواند .
اما سوال دوم مشکل است اولین زمان نماز ایات و یا زمان شروع نماز آیات وقتی است که آیه در بلد اتفاق بیفتد و اگر ایه در بلد دیگر اتفاق افتاده باشد و لو استمرار داشته باشد و بدانیم در شهر ما هم تحقق پیدا می کند نمی توان نماز ایا ت را خواند. و ظاهرا باید نماز را دوباره بخواند ونماز خوانده شده کفایت نمی کند .
محمد عطایی 12/11/96
نتایج
الف ) نماز ایات برای کسانی که هنگام باز شدن ماه و یا خورشید آن را می بینند نیز واجب است .
ب ) نماز را باید بعد از دیدن ماه ( در حال کسوف ) خواند و نماز قبل از ان کفایت نمی کند
اینجانب محمد عطایی مسئول پاسخگویی مسائل شرعی بوده و به همین مناسبت برخی مسائل شرعی را بررسی نموده و نتیجه آن را در اینجا منعکس میکنم