بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

 کسی در حال طواف شک می کند که چند دور انجام داده است و بعد از تروی علم پیدا میکند که مثلا جهار دور انجام داده و بنا بر همان اطمینان طواف را تکمیل می کند و بعد از طواف دو مرتبه شک سابق بر می گرددد. حکم او چیست

 در عروه مساله ای به این صورت مطرح شده است

السادسة و الأربعون: إذا شكّ بين الثلاث و الأربع مثلًا و بعد السلام قبل الشروع في صلاة الاحتياط علم أنّها كانت أربعاً ثمّ عاد شكه فهل يجب عليه صلاة الاحتياط لعود الموجب و هو الشكّ، أو لا لسقوط التكليف عنه حين العلم و الشكّ بعده شكّ بعد الفراغ ؟ وجهان و الأحوط (1) الأوّل.[1]

 و آقای سیستانی حاشیه دارند ( بل الاظهر )

یعنی در حالی که مرحوم سید احتیاط میکند که همان شک است آقای سیستانی فتوی می دهند که همان شک است و احکام شک بعد از فراغ جاری نمی شود . و روی این حساب باید در ما نحن فیه هم بگویند باید به شک اعتناء کند و طواف رااعاده کند .

 اما در مناسک آمده

السؤال6: إذا شك في عدد الاشواط اثناء الطواف ثم زال شكه وبعد صلاة الطواف عاد اليه شكه ثانية فما هو حكمه؟

الجواب: لا شيء عليه.[2]

که به نظر می رسد با انچه قبلا ذکر شد مطابقت ندارد . یعنی باید در اینجا می فرمودند طواف باطل است و باید اعاده کند.

 در توضیح اصل مساله محققق خوی دارند : فإنّ قاعدة الفراغ غير جارية في المقام لاختصاصها بمقتضى التعليل بالأذكرية و الأقربية الوارد في نصوصها بما إذا احتمل الالتفات حين العمل، و أن يكون الفوات على تقديره مستنداً إلى الغفلة المدفوعة بالأصل.و أمّا مع العلم بأنّه كان شاكّاً وقت العمل و أنّه أتمّ متردِّداً في الصحّة و عدمها كما في المقام، حيث شكّ فبنى على الأربع، فهو غير مشمول للقاعدة لعدم كونه آن ذاك أذكر و لا أقرب إلى الحق.نعم، الشك الفعلي شك حادث بعد الصلاة، لتخلّل اليقين بالتمام بين الشكّين كما عرفت. إلّا أنّه ليس كلّ شك حادث بعد الصلاة مورداً لقاعدة الفراغ، بل في خصوص ما إذا احتمل الإتيان بالعمل على وجهه في ظرفه معتقداً صحّته‌ و أمّا مع القطع بالتردّد و احتمال الصحّة لمجرّد المصادفة الواقعية كما فيما نحن فيه فلا ينبغي التأمّل في عدم كونه مورداً للقاعدة.

و عليه فلا مانع من الرجوع إلى الإطلاق في أدلّة البناء على الأربع، المستلزم لوجوب الإتيان بركعة الاحتياط.[3]

و ظاهرا این معنی مورد توجه آقای سیستانی هم هست و ایشان هم قبول دارند و بنا بر این اگر بخواهیم طبق قاعده مذکور در طواف هم حکم کنیم که ظاهرا با فقد دلیل خاص باید همین طور باشد باید در آنجه در مناسک آمده است تجدید نظر نمود مگر اینکه گفته شود در طواف  دلیل خاص وجود ندارد و نیاز به قاعده نیست که بعید است.

 محمد عطایی 29 /6/96

 نتایج

اگر در طواق شک کند و بعد اطمینان پیدا کند که چند دور انجام داده است و با همان اطمینان طواف را تمام کند ودو مرتبه شک کند طواف او اشکال دارد.