بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

مساله دیگر در مساله قسم اعتبار مباشرت است  که در تبیین موضوع و حکم آن  بحث است .

(مسألة 665): هل يعتبر في الحلف المباشرة، أو يجوز فيه التوكيل، فيحلف الوكيل نيابة عن الموكل؟ الظاهر هو اعتبار المباشرة.[1][i]

ظاهرا تمام کسانی که متعرض مساله شده اند همینطور فرموده اند که در قسم مباشرت لازم است و نیابت در آن باطل است[2]

  محقق خویی در توضیح مینویسند : و ذلك لأنّ الحلف وظيفة المدّعى عليه فلا بدّ من صدوره منه مباشرةً، و لا يكون الحلف الصادر من غيره مستنداً إليه، فإنّ الوكالة إنّما تجري في الأُمور الاعتباريّة من العقود و الإيقاعات و في بعض الأُمور التكوينيّة التي جرت عليها السيرة العقلائيّة كالقبض و الإحياء و ما شاكل ذلك. و أمّا في غيرها فالفعل‌ الصادر من أحد لا يكون مستنداً إلى الآخر إلّا بنحو العناية و المجاز.

و على الجملة: أنّ ظاهر أدلّة القضاء هو اعتبار صدور الحلف من المدّعى عليه، و قيام حلف شخص آخر مقامه يحتاج إلى دليل.[3]

و اقای سبزواری دارند : لظواهر الأدلة، مضافا إلى الإجماع، و أصالة بقاء الخصومة.[4]

ولی ظاهرا با توجه به مساله اجماعی دیگری که وجود دارد یعنی قسم خوردن نسبت به مال دیگران اعتباری ندارد

لا يجوز الحلف لإثبات مال الغير[5] 

اصولا نیابت برای قسم نسبت به اموال دیگران موضوع ندارد چون اصولا نسبت به مال دیگران قسم جائز نیست و نیابت در قسم  ممکن نیست مگر به نحو قسم خوردن نسبت به اموال دیگران چون بالاخره در قسم باید متعلق قسم روشن باشد و الا صرف گفتن به خدا یا والله در دعاوی اعتباری ندارد بلکه باید متعلق قسم نیز روشن شود که معمولا مال یا حق است و نیابت در قسم یعنی قسم خوردن  نسبت به مال و یا حق دیگری که بیان شد اعتباری ندارد.

 محمد عطایی  12/10/95

نتایج

قسم خوردن به نیابت از دیگران امکان وقوعی ندارد و البته اگر امکان هم داشت جائز نبود .