بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

حمد: ستايش. ثنا گوئى.ستودن[1]

موارد استعمال  ماده حمد  در قران

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿2﴾

الف و لام در «الْحَمْدُ» براى استغراق يا براى جنس است و لام در «لِلّٰهِ» براى اختصاص و ملك است معنى آيۀ چنين ميشود: جنس حمد يا هر حمد مخصوص خداست خدائيكه پروردگار همۀ مخلوقات است.

در قران هيجده بار «الْحَمْدُ لِلّٰهِ» و چندين بار «لَهُ الْحَمْدُ» ذكر شده است.

وَ يُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمٰا لَمْ يَفْعَلُوا .

وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَك

 وَ يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ

وَ إِنْ مِنْ شَيْ‌ءٍ إِلّٰا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ

در این سه آیه  تسبیح همراه حمد آمده و سوال این است که حمد و تسبیح دو کار است یا به واسطه تسبیح حمد انجام می شود  برخی گفته اند : بعيد نيست: باء بمعنى مع و مصاحبت باشد [2] مثل  " ادْخُلُوهٰا بِسَلٰامٍ " و "   يٰا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلٰامٍ مِنّٰا " که هبوط و دخول غیر از سلام است اما همراه سلام انجام می شود و برخی هم گفته  اند یک کار است نه دو کار

يَوْمَ يَدْعُوكُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ بِحَمْدِهِ

محمود هم اسم مفعول است به معنی ستوده

عَسىٰ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقٰاماً مَحْمُوداً ا

حمید ممکن است اسم فاعل و یا اسم مفعول باشد یعنی ستوده که  به این معنی  هفده بار در قرآن مجيد آمده است

وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ

كلمۀ محمّد بعنوان وصف بكسى اطلاق ميشود كه داراى محامد بوده باشد و تفعيل در آن بمعنى كثرت است و اين كلمه كه نام مبارك حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است چهار بار در قرآن مجيد آمده است [3]

وَ مٰا مُحَمَّدٌ إِلّٰا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ

مٰا كٰانَ مُحَمَّدٌ أَبٰا أَحَدٍ مِنْ رِجٰالِكُمْ

وَ آمَنُوا بِمٰا نُزِّلَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ

 مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِ

به حضرت در قران به نام احمد هم اشاره شده یعنی كسيكه در ستودن خدا از ديگران برتر است

وَ إِذْ قٰالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يٰا بَنِي إِسْرٰائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللّٰهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقاً لِمٰا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرٰاةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَد

بنا بر این از ماده حمد کلمات الحمد و یُحْمَدُوا و بحمده  و بحمدک و محمود و حمید و محمد و احمد در قران به کار رفته است .

محمد عطایی 23/3/97

نتایج

حمد به معنی ستايش. ثنا گوئى  به صورت کلمات الحمد و یُحْمَدُوا و بحمده  و بحمدک و محمود و حمید و محمد و احمد در قران به کار رفته است