بررسی مسائل شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

ظاهرا در مورد نجاست و کفر ناصبی بحثی نیست.

و اکثرا گفته اند نجس هستند هر چند برخی اصل نجاست انسان کافر را نپذیرفته اند

و من عدا الخوارج و الغلاة و النواصب من المسلمين [1]

و الأقرب طهارة المسوخ، و من عدا الخوارج و الغلاة و النواصب من المسلمين

فالمسلمون أطهار، و إن اختلفوا في الآراء و المذاهب، عدا الخوارج و الغلاة و النواصب.[2]

 اما بحث مهم در معنی ناصبی است .

معمولا می گویند : ناصبی به کسی می گویند که با اهل بیت(ع) دشمنی داشته باشد.

فاضل مقداد : و النواصب و الناصبية و أهل النصب المتدينون ببغضة على عليه السلام لأنهم نصبوا له اى عادوه. و قال أيضا في المجمع: اختلف في تحقيق الناصبي فزعم البعض ان المراد من نصب العداوة لأهل البيت عليهم السلام و زعم آخرون انه من نصب العداوة لشيعتهم و في الأحاديث ما يصرح بالثاني فعن الصادق عليه السلام انه ليس الناصب من نصب لنا أهل البيت لانه لا تجد رجلا يقول انا أبغض محمدا و آل محمد و لكن الناصب من نصب لكم و هو يعلم انكم تولونا و أنتم من شيعتنا.[3]

سبزواری : و لا يخفى أنّ للنصب معاني مختلفة:

الأول: القدح في الإمام المعصوم عليه السلام.

الثاني: النسبة إليه ما يسقط عنه عليه السلام العدالة.

الثالث: إنكار فضله عليه السلام لو سمعه.

الرابع: تفضيل الغير عليه.

الخامس: إنكار النص على أمير المؤمنين عليه السلام.

السادس: معاداة الشيعة من جهة موالاتهم للمعصومين عليهم السلام.

 و المتيقن من الإجماع، و الظاهر من الأدلة، هو الأول، و المرجع في البقية العمومات الدالة على أنّ من أقر بالشهادتين فهو مسلم. و لا بد في الحكم بالكفر من الالتفات الإجمالي إلى كونه ضروريا، كما تقدم. [4]

 ظاهرا در تبیین مراد از ناصب دو روایت وارد شده است

روایت اول : حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَيْسَ النَّاصِبُ مَنْ نَصَبَ لَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ لِأَنَّكَ لَا تَجِدُ رَجُلًا يَقُولُ أَنَا أُبْغِضُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ لَكِنَّ النَّاصِبَ مَنْ نَصَبَ لَكُمْ وَ هُوَ يَعْلَمُ أَنَّكُمْ تَتَوَلَّوْنَّا وَ أَنَّكُمْ مِنْ شِيعَتِنَا‌.[5]

 محدث بحرانی سند روایت را معتبر دانسته است [6] و آقای شاهرودی گفته صحیحه است [7] ولی بقیه با لفظ خبر و روایات اورده اند که مشعر به ضعف است.

ما سأل محمّد بن عليّ بن موسى الأشعري القمّي من رجال أبي الحسن الثالث عليّ بن محمّد الهادي عليه السّلام من جملة مسائله التي سألها، فإنّها مرويّة معروفة عند أصحابنا قال: و كتبت إليه أسأله عن الناصب هل احتاج في امتحانه إلى أكثر من تقديمه الجبت و الطاغوت و اعتقاد إمامتهما؟ فرجع الجواب: من كان على هذا فهو ناصب.[8]

 سند این روایت هم مشکل دارد.

بنا بر روایت دوم که باید گفت تمام مخالفین ناصبی هستند و این معنی هر چند مورد قبول محدث بحرانی و برخی دیگر قرار گرفته است اما با اجماع مسلم در طهارت مخالفین و سنی ها و رویه ائمه اطهار با انها سازگاری ندارد . نمی توان گفت تمام سنیها ناصبی هستند.

اما روایت اول که ازلحاظ سند هم خالی از اشکال نیست دلالت دارد که دشمنی با شیعه ملاک نصب باشد خالی از اشکال نیست و بر فرض قبول هم باید بررسی شود که چه نوع دشمنی باعث نصب می شود

اگر دشمنی با شیعه فقط از جهت این باشد که این مردم تابع امیر المومنین هستند ظاهرا تفکیک از عداوت و دشمنی با اهل بیت ندارد و ناصبی است. اما اگر دشمن داشتن شیعه از باب دیگری باشد مثل اینکه  ما به رهبران آنها لعن و نفرین میکنیم یا از باب اینکه ما را کافر و مشرک فرض میکنند ظاهرا از این عنوان خارج باشد و نتوان گفت ناصب هستند.

شیخ انصاری : فالظاهر أنّ العامّة: منهم ناصب و منهم مستضعف و منهم الواسطة بينهما، و المحكوم بنجاسته بالأخبار و الإجماع هو الأوّل، دون الثانيين.

بل ربما يستشكل الحكم في الأوّل: بأنّ الظاهر من الأخبار و التواريخ أنّ كثيراً من أصحاب النبيّ صلّى اللّٰه عليه و آله و الكائنين في زمن الأمير عليه السلام و أصحاب الجمل و صفّين، بل كافّة أهل الشام، بل و كثيراً من أهل الحرمين كانوا في أشدّ العداوة لأهل البيت عليهم السلام، فقد روي: «أنّ أهل الشام شرٌّ من أهل الروم» و «أنّ أهل مكّة يكفرون باللّٰه جهرة، و أهل المدينة أخبث منهم سبعين ضعفاً» مع أنّه لم ينقل الاحتراز عنهم. و الحاصل: أنّ المخالطة معهم كان كمخالطة أصحاب الأئمة صلوات اللّٰه عليهم مع العامّة.

و توهّم: تقييد الناصب بمن تديّن ببغضهم دون من يبغضهم مطلقاً، خلاف ما يظهر من الأخبار الكثيرة و إن يوهمه ظاهر تفسيري المعتبر و المنتهى و المحكي عن القاموس.[9]

مشکل عمده در بحث نجاست ناصبی این است که به هر معنی که ناصبی را معنی کنیم  اگر از ابو بکر و عمر هم اغماض کنیم نسبت به معاویه و یزید و تقریبا تمام حکام بنی امیه  و عمده خلفای بنی عباس عنوان ناصب صدق میکند مخصوصا در زمان بنی امیه که نعوذ بالله لعن به حضرت امیر فرا گیر و در هر منبر و جمعه ای وجود داشته است که مصداق بارز نصب است و حتی اگر عداوت را به عنوان دین هم  در معنی ناصبی لحاظ کنیم نسبت بر عمده افراد و عوام مردم که علی را لعن میکردند حتی به عنوان دین داشتن جاری می شود . اما در آن زمان بین شیعه هیچ اشاره ای به نجاست و کفر این افراد و عدم مراوده شیعیان با این افراد مطرح نشده است .

شیخ انصاری از این اشکال جواب داده است که احکام اسلام به تدریج در زمان صادقین مطرح شده است و قبلا مطرح نبوده است.[10]

محمد عطایی 18/12/95

نتایج

طبق نظر مشهور ناصبی یعنی کسی که با ائمه دشمن با شد نجس است .